ماه محرم

ماه عــــزا و ماه ماتــــم رسـید .

↨ ماه پیروزی خون برشمشیر رسیدماه عــــزا و ماه ماتــــم رسـید به کـربـــلا قافـله غـــم رســید
مـاه مــحرم مـاه ماتــم رســید قامــت فاطــمه دوباره خــمید
محرم کشتی دین واژگون شد حسین فرزند زهراغرقه خون شد
مـاه مــحرم فیــض عام دارد هــرلحــظه سرخـش پیــام دارد
دوبــاره یـاران مــحرم آمـده ســـیه بـپوشــید مـــه غـــم آمــد
حــسینیــان بـزم عـزا بپا شد نـام حــسین چــراغ بــزم ما شـد
مــحرم آمـد وعیشم عـزا شد حـسینـم وارد کـرب و بـلا شد
مظهر پنج تن آل عبا می آید جان هفتاد ودو قربان به فنا می آی

غار یخ مراد

غار یخ مراد در استان البرز

راه دسترسی به غار : کرج جاده چالوس نرسیده به گچسر پس از عبور از روستای وله روستای کهنه ده غار یخ مراد این غار از جمله غار های دیدنی و با ارزش است که مورد توجه علاقه مندان به شگفتی های طبیعت می باشند . در60 کیلومتری جاده چالوس پس از عبور از یک پل و دو راهی گچسر در قسمت غربی جاده راه فرعی شنی به طول پنج کیلومتر وجود دارد که به روستای کهنه ده و شپش به روستای آزاد بر متصل می شود روستای کهنه ده دارای سابقای دیرینه بوده و بر اثر سیل های متعدد بارها ویران گردیده و مجددا توسط ساکنین روستا از نو آباد شده است بدین جهت به کهنه ده شهرت یافته است . این روستا در سال 1380جمعیتی کمتر از 35 نفر را داشته است مردم ده به کار دامداری و تولیدات کشاورزی در حد مصرف خود و تولید سیب درختی و البالو و گیلاس و سیب زمینی می پردازند تنها دبستان ده نیز بعلت مهاجرت نسل جوان بسته می باشد ساکینن در حال حاضر تقریبا 20 الی 25 خانوار هستند که اکثر افراد مسن می باشند . لهجه مردم ده مازندرانی و مردمانی خون گرم می باشند . غار یخ مراد که یکی از جاذبه های گردشگری و دیدنی این روستا بشمار می رود و در دامنه شمالی دره ای عمیق و منتهی به روستای آزاد بر واقع شده که دهانه آن حدود 2508 متر از سطح دریا ارتفاع دارد . طول غار از ابتدا تا انتهای آن نزدیک به 250 متر می باشد . به گفته اهالی کهنه ده در گذشته بیماران با خوردن یخ غار که بطور دایمی و در حوض انتهای غار قرار دارد و در هیچ فصل از سال ذوب نمی شود بهبود یافته و به این دلیل غار یخ مراد شهرت یافته است . مناسب ترین زمان برای دیدار از این غار در اسفند و فروردین ماه بخصوص در فصل بهار است زیرا در این فصل آب و هوای ناشی از بارندگی و ریزش قطرات در داخل غار تبدیل به قندیل های بسیار زیبا و دیدنی می شود و همچنین در محوطه ی بیرون ؛ چشم انداز منظره گیاهان معطر کوهستانی برای همه ی بازدیدکنندگان تماشایی و فرحبخش است . این غار متعلق به دوره ی دوم زمین شناسی ( مزو زوییک ) یا میان زیست می باشد که عمر آن 70 تا 230 میلیون سال می گذرد . معمای غار در اینجاست که دمای تاق با دمای کف غار ناهمسان می باشد . این غار دارای تونل ها و دهلیز ها و حفره ها و چاه های گوناگون است و بیشتر کف و دیواره و تاق از یخ پوشیده شده . این پدیده استثنایی و جالب باعث شده که اهالی منطقه برای این غار یک ویژگی ماوراء الطبیعه قائل شوند . این غار در زمان های گذشته برای اهالی منطقه یک مکان مقدس بوده و مردم بخصوص بانوان روستایی ، مراد خود را از این یخ ها طلب می کرده اند و علت نامگذاری این غار به « یخ مراد » ، همین خاصیت مراد دهندگی غار است ؛ بدون شک در این غار ، دنیای رمز و راز علمی وجود دارد غار یخ مراد در فصل بهار گیاهان معطر کوهستانی اطراف محوطه بیرون غار را می پوشاند که این منظره برای باز دیدکنندگان از غار بسیار دیدنی است . وضع طبیعی غار : غار دارای بادگیر و هواکشهای مخفی بی شماری است که هوای خارج با شدت از آنها داخل غار می شود و بدین سبب هوای آن فوق العاده سرد بوده ، و همین امر باعث می گردد که آب های موجود در غار به حال انجماد درآمده و تشکیل توده های بزرگ یخ و مخزن های وسیع یخی را که قشر بعضی از آنها به 5/1 متر می رسد ، بدهند . یخبندان غار از اسفنذ ماه آغاز و تقریبا تا اواسط بهار سال بعد ادامه دارد و سپس در طول تابستان و پاییز به علت خشکی هوا و عدم جریان آب ، یخ ها شروع به ذوب شدن کرده و رو به کاهش می رود . غار یخ مراد یکی از پر پیچ و خم ترین غارهایی است که نظیر آن به ندرت دیده شده و از این رو بازدید تمام نقاط آن مستلزم وقت کافی ، حوصله و دقت فراوان و در دست داشتن کروکی دقیق و کامل است . این غار از حیث تزیینات آهکی قابل ملاحظه نیست و جز در چند بخش کوچک چیزی به چشم نمی خورد . ولی روی هم رفته استالاکتیت های اسفنجی الوان طبقه زیرزمینی و نیز چند قسمت دیگر آن جالب است . نکته قابل توجه اینکه غار یخ مراد در بخشی چهار طبقه بوده و در یک امتداد عمودی به عمق 30 متر ، به طور مطبق بر روی هم قرار گرفته است و جزو معدود غارهای مطبق ایران است . غار یخ مراد ، واقع در قریه کهنه ده در جاده چالوس ، ازجمله غار های بزرگ و در نوع خود بسیار با ارزش است . لازم به یاد آوری است کسانی که برای بازدید ازغار به این منطقه می آیند جا دارد از آبادی وله و چشمه معروف آن دیدن کنند و آبی نیز بیاشامند . برای دیدن تعدادی از عکس های غار یخ مراد  اردبیل به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.

بازار تاریخی اردبیل

بازار تاریخی اردبیل در استان اردبیل

بازار اردبیل یادگاری از دوره صفوی و پیش از آن است . در قرن دهم هجری در زمان حکومت شاه تهماسب اول بازار های اردبیل از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده‌ اند . از تقسیم‌بندی کلی بازار اردبیل می‌ توان به بازار بقالان ، قصابان ، خراطان ، سراجان ، قیصریه ، چاقو فروشان ، کلاه‌ دوزان و بسیاری سرای دیگر اشاره کرد . راسته ‌های موجود در بازار اردبیل عبارتند از : راسته اصلی بازار ، راسته قیصریه ، علافان ، راسته پیر عبد الملک ، بازار زرگران ، سراجان ، پارچه ‌فروشان ، کفاشان ، مسگران ، چاقو سازان ، آهنگران و سراهای آن‌ ها . مجموعه تاریخی بازار اردبیل در میانه شهر و در طرفین خیابان امام خمینی واقع گردیده و به جهت قدمت و دارا بودن معماری سنتی از بازار های تاریخی و جالب توجه ایران به شمار می آید و چون دیگر بازار ها مشتمل بر راسته ها ، تیمچه ها ، سراها و مسجد و گرمابه است . بازار اردبیل از سابقه طولانی و درخشانی برخوردار می باشد . مقدسی و اصطخری ( قرن چهارم ه .ق ) ، بازار اردبیل را به شکل صلیبی توصیف می کنند که در میانه آن مسجد قرار داشته است . بازار اردبیل در قرن 7 و 8 ه .ق نیز از رونق فراوانی برخوردار بوده اما رونق اصلی آن مربوط به دوره صفویه است . در این دوره به جهت اینکه اردبیل خاستگاه سلاطین صفوی ، مرکز دینی و همچنین جایگاه مقابر شیخ صفی الدین اردبیلی و دیگر گذشتگان سلاطین صفوی بود شهر و بازار آن از اهمیت و رونق خاصی برخوردار گردید . مجموعه بازار با طاق های جناغی و گنبد های ساده پوشش یافته و عرض طاق نمای مغازه ها به طور متوسط سه متر و قطر پایه های طاق ها حدود 80 سانتی متر است . روشنایی داخل بازار از طریق روزنه های تعبیه شده در پوشش های گنبدی تأمین می شود . سرای خشکبار ها از دو بازارچه موازی هم که هر دو بر راسته بازار عمودند تشکیل شده و هر کدام دارای پنج دهانه و 51 مغازه است . سرای گلشن نیز مرکب از دو بازارچه و یک سرا است و در مقابل سرای زنجیرلی واقع شده وبه راسته بازار و راسته پیر عبد الملک مربوط می شود . بخش اصلی سرا فضایی مستطیل شکل به ابعاد 80/3×94/9 متر می باشد که پوشش آن متشکل از نه گنبد در میانه با چهار ستون مدور از سنگ خارا به ارتفاع 75/2 و قطر 52% متر (یا 52 سانتیمتر) و دراطراف بر جرز ها نگهداری می شود . ستون ها دارای سرستون مکعب شکل بوده و طاق های زیرین گنبدها توسط تیر های چوبی به یکدیگر اتصال یافته و مهار شده است . از دیگر بخش های مهم بازار ، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است . این بخش بنایی است مدور با گنبد کروی بلند وساده . قطر بنا در پایین 12 متر و ارتفاع تقریبی آن 13 متر است . بخش زیرین بنا ، بدون در نظر گرفتن پایه مغازه ها و امتداد بازارچه ها عبارت است از 12 پایه که با 12 طاق جناغی زمینه را برای بر پایی گنبد فراهم ساخته است . در هشت طاق جناغی مغازه ودر 4 تای دیگر راهرو بازارچه ها تعبیه شده است . بر سر بازارچه شمال شرقی ، سنگ نبشته ای به چشم می خورد که به علت فرسودگی امکان قرائت آن وجود ندارد این سنگ نوشته حاوی نام بانی و تاریخ بنا بوده است . تیمچه و سرا و بازارچه زنجیرلی از دیگر بخش های مهم بازار اردبیل است که به راسته بازار راه می یابد . سرای زنجیرلی بنای هشت ضلعی است ( چهار ضلع اصلی و چهار ضلع فرعی ) که ابعاد اضلاع اصلی آن 20/10 متر می باشد صورت 8 ضلعی در بالا با گوشهسازی به دایره تبدیل شده و گنبدی کروی و ساده ای بر فراز آن جا گرفته است . مجموعه تاریخی بازار اردبیل در سال های اخیر از طرف سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شده و به شماره 1690 به ثبت تاریخی رسیده است .

برای دیدن تعدادی از عکس های بازار تاریخی اردبیل به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.

دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی

دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران و در منطقه آذربایجان واقع شده‌ است . این دریاچه طبق آخرین تقسیمات کشوری ، بین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تقسیم شده‌ است . دریاچه ارومیه ، بزرگ ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب ‌شور دنیا است . آب این دریاچه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه ‌های زرینه‌ رود ، سیمینه ‌رود ، گدار ، باراندوز ، شهر چای ، نازلو و زولا تغذیه می ‌شود . حوضه آبریز دریاچه ارومیه ، ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع است که پیرامون ۳٪ مساحت کل کشور ایران را دربر می‌ گیرد . این حوضه با داشتن دشت هایی مانند دشت تبریز ، ارومیه ، مراغه ، مهاباد ، میاندوآب ، نقده ، سلماس ، پیرانشهر ، آذرشهر و اشنویه ، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به‌ شمار می ‌رود . دریاچه ارومیه بزرگ‌ ترین آبگیر دایمی آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته ‌است . پارک ملی دریاچه ارومیه پس از مرداب انزلی ، از جالب‌ ترین و نغز ترین زیستگاه‌ های طبیعی جانوران در ایران به‌ شمار می ‌رود . این دریاچه در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار ، ۲۱۲ گونه پرنده ، ۴۱ گونه خزنده ، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش این دریاچه را تشکیل داده ‌است . آب دریاچه ارومیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس ‌ها است . به این دلیل ، هیچ ماهی و نرم‌ تنی به جز گونه‌ هایی از سخت ‌پوستان در آن زندگی نمی ‌کنند و آب آن هیچ‌وقت یخ نمی‌ زند . شناکنندگان نیز می‌ توانند بر روی آب آن شناور بمانند . آب دریاچه ارومیه از دسته آب‌ های کلروره سدیک می‌ باشد و گل دریاچه ارومیه خمیری سیاه ‌رنگ و جزو گل‌ های کلروره ‌است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری ‌هایی چون رماتیسم و آرتروز و بیماری‌ های زنانه‌ است . دریاچه ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره‌ است که همه آن‌ ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده ‌است . جزیره اِشک ، زیستگاه پرندگان زیبای کوچگ ،ر از جمله مرغ آتش و تنجه و نیز گوزن زرد ایرانی است . برای گشت و گذار در دریاچه و جزیره‌های آن می‌توان از دو کشتی سهند و نوح ، یا قایق‌های گوناگون در بندر گلمانخانه بهره گرفت . تاریخچه کریستال‌های نمک در دریاچه ارومیه نام کهن این دریاچه چیچَست بوده‌است . این واژه ، واژه‌ایست از زبان اوستایی و پارسی باستان و تلفظ آن چَئِچَستَ بوده ‌است . دریاچه چیچست در اسطوره‌ های ایرانی نقشی بنیادین دارد . عرصه بسیاری از رویداد های مهم زندگی کیخسرو ، کرانه این دریاچه بوده‌ است . دژ بهمن که کیخسرو در نبردی غول ‌آسا و سهمگین آن را می‌ گشاید و از چنگ دیوان به‌در می ‌آورد ، در نزدیکی همین دریاچه بوده و بسیاری از اسطوره‌ های دیگر . در دوران پهلوی به مناسبت پادشاهی رضاشاه پهلوی ، به این دریاچه نام رضائیه داده شد . دریاچه ارومیه یکی از زیستگاه‌ های طبیعی مهم در منطقه آذربایجان که در عین حال برای ورزش‌ های آبی همانند شنا ، قایقرانی و اسکی روی آب نیز بسیار مناسب می ‌باشد ، در آستانه خشک شدن است . این دریاچه که با سواحل زیبا و آب‌ شور و شفابخش خود گردشگران بسیاری را در فصول مختلف و علی ‌الخصوص در تابستان به‌ سوی خود جلب می ‌نماید ، از نظر داشتن مینرال‌ های مختلف ، دارای یکی از کمیاب ‌ترین منابع طبیعی بوده و متأسفانه امروزه با تهدیدی بسیار جدی روبروست . این دریاچه به‌دلیل شرایط جغرافیایی و توپوگرافیکی خاص خود به‌ همراه رودخانه‌ ها ، دشت‌ ها ، مرغزار ها ، جزئی از ثروت طبیعی ایران به ‌ساب می‌ آید که در محدوده ‌ای به‌ نام پارک ملی دریاچه ارومیه به‌ وسعت ۴٬۸۱۰ هکتار واقع گردیده و به اصطلاح تحت حمایت قرار دارد . به‌ دلیل چاره‌ اندیشی برای مقابله با کاهش سطح آب و افزایش میزان نمک آن این دریاچه در سال‌ های اخیر ، گردهمایی ‌ای در روزهای شانزدهم و هفدهم نوامبر در تبریز برگزار گردید . در این گردهمائی که کارشناسانی از استان‌ های آذربایجان غربی و شرقی در آن شرکت جسته بودند ، معلوم گردید که شرایط نامناسب دریاچه ارومیه بارها و بارها به‌گوش مقامات ذیربط در تهران رسانده شده‌ است ، ولی هیچ اقدامی در این راستا صورت نپذیرفته ‌است . در این گردهمایی همچنین توجه همگان به وجود سیصد میلیگرم نمک در هر لیتر آب دریاچه که افزایشی قابل توجه می ‌باشد ، جلب گردیده و اعلام گردید که علت افزایش میزان نمک آب دریاچه کاهش آب رودخانه‌ های حوضه آن بوده و در صورت عدم اتخاذ تدبیری مؤثر آب دریاچه خشک شده و مردم منطقه از این امر متضرر خواهند شد . گفته می‌شود که کارشناسان شرکت کننده در این گردهمایی بر این امر هم‌داستان بودند که مقصر اصلی خطر خشکی دریاچه ارومیه ، دولت است که نسبت به برخی مسایل استان آذربایجان غربی بی ‌تفاوت رفتار می ‌نماید . برخی کارشناسان بر این عقیده اند که دریاچه ارومیه به‌دلیل تنوع بیولوژیکی خود از طرف یونسکو به‌ عنوان پارک ملی و محیط بیوسفر قبول شده ‌است ، ولی به‌دلیل بی ‌تفاوتی دولت ، با خطر خشک‌ شدن روبه‌رو شده ‌است . ارزش اقتصادی مطالعات اکتشافی انجام شده برای استحصال نمک از دریاچه ارومیه نشان داده است که مجموع ته نشست جامد دریاچه به بیش از 5 میلیارد تن می‌رسد . در این میان پتاسیم برحسب K_2O حدود 27 میلیون تن و برحسب سولفات پتاسیم حدود 60 میلیون تن ، منیزیا 240 میلیون تن ، برومید حدود 28 تن و لیتیم حدود 250 تن برآورد شده است . بنابراین ، پس از مطالعات فرآوری ، استحصال نمک های دریاچه ارومیه با احداث حوضچه های تبخیر خورشیدی و کارخانه های فرآوری ، امکان پذیر است . اهمیت و ارزش پارک ملی : - ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های حیات وحش - ارزش حفاظتی به جهت داشتن انواع گونه های پوشش گیاهی در سطح جزایر - ایجاد تعادل طبیعی در منطقه آذربایجان - ارزش توریستی ، تفریحی و اجتماعی - داشتن عناوینی بمانند : پارک ملی ، اندو ختگاه زیست سپهر و تالاب بین المللی - ارزش طبی ( لجن درمانی ) - ذخیره گاه زیست سپهر - تالاب بین المللی ( ثبت شده در کنوانسیون رامسر ) جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه پارک ملی دریاچه ارومیه شامل 102 جزیره بزرگ و کوچک می باشد که مهمترین آنها عبارتند از : جزیره کبودان ( قویون داغی ) با 3125 هکتار مساحت جزیره اشک با 1250 هکتار مساحت جزیره اسپیر با 1250 هکتار مساحت جزیره آرزو با 800 هکتار مساحت جزایر نهگانه ( محل تخمگذاری پرندگان )

برای دیدن تعدادی از عکس های دریاچه ی ارومیه به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.

رصد خانه مراغه

رصد خانه مراغه در استان آذربایجان شرقی

ستاره‌شناسان آماتور بر روی تپه رصدخانه مراغه در مقابل گنبدی که برای محافظت آثار تاریخی ساخته شده ‌است . رصد خانه مراغه رصد خانه ‌ای بود که در دوره هلاکوخان زیر نظر خواجه نصیر طوسی در شهر مراغه ساخته ‌شد . این رصد خانه روی تپه ‌ای در غرب مراغه قرار داشته‌ است و امروزه تنها پی ‌های بخش ‌های مختلف و بخشی از سدس سنگی آن باقی مانده ‌است. در سال‌ های اخیر گنبدی برای محافظت از بقایای این بنا بر روی بخشی از آن ساخته شده ‌است. پرویز ورجاوند و همکارانش در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی به کاوش در محوطه این رصد خانه پرداختند و قسمت ‌های مختلف آن را شناسایی کردند . ساختمان اصلی این رصد خانه به شکل برجی استوانه‌ ای ساخته شده ‌بود . در ساختمان‌ های جنبی آن یک کتابخانه و محل اقامت کارکنان تشخیص داده شده ‌است . پیشینه بنای رصدخانه مراغه در سال ۶۵۷ هجری ( ۱۲۶۱ میلادی ) به سفارش خواجه نصیرالدین طوسی و به فرمان هولاکو - نوه چنگیز خان مغول - آغاز شد . هولاکو برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه ‌های ویژه ‌ای درنظر گرفت . کتابخانه ‌ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزار های اختر شناسی ، از جمله ذات‌ الربع دیواری به شعاع ۴۳۰ سانتی‌ متر ، کره ‌های ذات ‌الحلق ، حلقه انقلابی ، حلقه اعتدالی و حلقه سموت نیز فراهم شدند . در همین ‌جا بود که زیج ایلخانی به ‌سال ۶۷۰ هجری (۱۲۷۶ میلادی ) فراهم شد . رصد خانه مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیش‌ تر شاخه ‌های دانش درس داده می‌ شد و مشهور ترین دانشمندان آن عصر - از جمله قطب ‌الدین شیرازی ، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین کمان - در آن‌ جا جمع شده بودند . به‌ علاوه چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به ‌علت استیلادی مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده‌ بود ، دانشمندان چینی - از جمله فردی به‌ نام فائو مون ‌جی - در این مرکز فعالت داشتند . همچنین فیلسوف و فرهنگ ‌نامه‌ نویس مسیحی - ابن‌ العبری - در رصد خانه مراغه به درس ‌دادن کتاب‌ های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بود . زیج ایلخانی خواجه نصیرالدین طوسی « زیج ایلخانی » را از روی رصد های انجام‌ شده در رصد خانه مراغه تدوین کرده ‌است . زیج ایلخانی سده ‌ها از اعتبار خاصی در بسیاری از سرزمین‌ های آن زمان - از جمله در چین - برخوردار بوده ‌است و در سال ۱۳۵۶ میلادی (۳۰۰ سال پس از مرگ طوسی ) ترجمه و در اروپا منتشر شد . قدیمی ‌ترین نسخه این زیج در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می ‌شود . برای دیدن تعدادی از عکس های رصد خانه مراغه و مربوط به آن به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.