حال و هوای نوروز سال‌های گذشته چگونه بود؟
از سمنوپزان تا سال تحویل در حرم حضرت عبدالعظیم (ع)
با توجه به فرا رسیدن نوروز 92 به دیدار برخی از ساکنان قدیمی ری رفتیم تا با رسوم سال‌های گذشته نوروز نظیر چهارشنبه سوری، خرید شب عید و ... بیشتر آشنا شویمتهیه وسایل نوروز به همت همسایه‌ها
خانم صادق تبار یکی از اهالی قدیمی محله سرتخت است که با وجود ساخت و ساز در محله هنوز هم در خانه‌ای قدیمی زندگی می‌کند. او در گفت‌وگویی اظهار داشت: زمانی که ما جوان بودیم 15 روز مانده به عید زن‌های همسایه دور هم جمع می‌شدند و یکی از بزرگ‌ترها که به قولی دستش برکت داشت برای همه یک مشت گندم داخل ظرف می‌ریخت برای سبزه شب عید تا این سبزه برکت خانه‌هایمان در سال جدید شود.
وی با اشاره به سمنوپزان شب عید عنوان کرد: یکی دیگر از رسوم شب عید پختن سمنو بود که از اوایل اسفند سوروسات آن را راه می‌انداختیم. چندتا از خانم‌ها گندم سبز می‌کردند، عده‌ای دیگر موقعش که می‌شد آنها را صاف می‌کردند و آخر سر که دیگ سمنو را بار می‌گذاشتند همه با هم کمک می‌کردند و سمنو را بار می‌آوردند و آنقدر این سمنو خوشمزه و بابرکت بود که بین همه اهالی محله پخش می‌کردیم تا در سفره هفت سین قرار دهند.
خانم صادق تبار که اکنون 70 سال دارد در ادامه آهی کشید و بیان داشت: الان دیگر شرایط فرق کرده و همسایه‌ها حتی فرصت سلام کردن به یکدیگر را هم ندارند و من چند سالی است که دیگر نمی‌دانم در خانه همسایه چه کسانی زندگی می‌کنند چه برسد به آنکه بخواهیم مثل قدیم رسم و رسومی به جا بیاوریم.
لحظه تحویل سال در جوار بارگاه ملکوتی سیدالکریم (ع)
حسین مؤذنی یکی از اهالی قدیمی ری و متولی سابق کتابخانه آستان است او بی‌مقدمه رفت سر اصل مطلب و با اشاره به آداب و رسوم اهالی ری در دوران‌های گذشته ابراز داشت: از قدیم حرم حضرت عبدالعظیم (ع) یکی از مهم‌ترین قطب‌های مذهبی تهران به شمار می‌رفت که مردم در هنگام عزا و شادی به آستان حضرت متوسل می‌شدند و در لحظه تحویل سال حرم جلال و شکوه دیگری داشت. آن زمان حرم و صحن‌ها خیلی وسیع نبود و ظرفیت محدودی داشت و همیشه 2- 3 ساعت مانده به زمان تحویل سال، درهای حرم به دلیل تکمیل ظرفیت بسته می‌شد و با توجه به حضور افراد بسیاری که از ری و شهر تهران به این مکان مقدس می‌آمدند، گاهی اوقات جمعیت به قدری زیاد بود که تا سر بازار جای سوزن انداختن نبود.
وی ادامه داد: یک ساعت مانده به تحویل سال، مؤذن‌های حرم بالای گلدسته‌ها می‌رفتند و همه با هم به‌طور همزمان شروع می‌کردند به خواندن مناجات حضرت امیرالمؤمنین (ع) و صحیفه سجادیه و زمانی که دعای معروف تحویل سال را با صوت و لحن زیبایشان قرائت می‌کردند، همخوانی زائران، صحن را به لرزه درمی‌آورد.
مؤذنی به‌نقل از پدر و پدربزرگان خود که آنها هم زمانی خادم حرم بوده‌اند خاطره‌ای را نقل کرد: در دوران قاجار حرم حضرت عبدالعظیم (ع) مجهز به نقاره خانه بود و همیشه در ایام نوروز و جشن‌های مذهبی، صدای نقاره در صحن و حتی محلات اطراف طنین‌انداز می‌شد که نسل‌های قدیمی ری همیشه از شکوه و عظمت این سنت در حرم حرف‌ها و خاطرات بسیاری برای گفتن داشتند.
آیین چهارشنبه سوری از دیروز تا امروز
آیین چهارشنبه سوری که امروز در فهرست یکی از پرحادثه‌ترین روزهای سال جای گرفته است در گذشته‌ای نه چندان دور در میان ایرانی‌ها از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.
محسن عطایی یکی از کسبه بازار قدیمی ری که با داشتن 70 سال سن هنوز هم عاشق این سنت است، بیان داشت: از قدیم اهالی ری در برگزاری سنت چهارشنبه سوری زبانزد بودند و چند روز قبل این شب همه اهل محله در چیدن سور و سات این شب همکاری می‌کردند. آن زمان که ما کم سن و سال بودیم، ما بچه‌ها مسئول جمع‌‌آوری چوب و بوته‌های خشک بودیم و شاید برایتان جالب باشد بدانید که اهالی محلات در برگزاری این مراسم با هم رقابت داشتند و آتش هر محله که داغ‌تر و بزرگ‌تر بود، برنده میدان می‌شد.
وی اضافه کرد: زن‌های محله آجیل چهارشنبه سوری را فراهم می‌کردند البته آجیل‌ها مثل حالا حاضر و آماده نبود که هر کسی کیلویی بخرد بلکه مادرها از تابستان با خشک کردن توت و انجیر و برگه هلو و ... وسایل آجیل چهارشنبه سوری را تهیه می‌کردند.
عطایی در پایان خاطرنشان کرد: وقتی هوا تاریک می‌شد مردها با کوبیدن قاشق به ظرف‌هایی که برای این کار آماده کرده بودند بر در خانه‌ها فالگوش می‌ایستادند و از صاحبخانه تقاضای کمک می‌کردند و قدیمی‌ها معتقد بودند که هر چیزی که صاحبخانه داخل کاسه بیندازد، برای شفای بیمار خوب است و بنابراین خوراکی مورد نظر را بین همه همسایه‌ها قسمت می‌کردند. هرچند این عقیده بیشتر شبیه خرافه بود اما به نوعی نشان دهنده همدلی و سادگی مردم آن زمان بود که متأسفانه این روزها کمتر به چشم می‌خورد.
بازار خرید شب عید همچنان داغ است
خانه تکانی یکی از سنت‌های دوست داشتنی شب عید است اما این سنت شیرین، دردسرهایی هم برای خانم‌های خانه به همراه دارد. البته ناگفته نماند با مدیریت صحیح و تلاش مادر خانواده و همکاری سایر اعضای خانواده، خانه تکانی‌ها رو به اتمام است و به قول قدیمی‌ها ماهی به دمش رسیده است. اما این آخر ماجرا نیست چرا که هنوز خستگی خانه تکانی از تنمان بیرون نرفته باید راهی بازار شویم و با خرید کیف و کفش و لباس و آجیل و شیرینی و ... برای نوروز نونوار شویم و بساط پذیرایی‌مان را تکمیل کنیم.
مردم ری نیز برای خرید لوازم و وسایل شب عید به سراغ بازار قدیمی منطقه که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است با بیش از 800 سال قدمت، هنوز هم پاتوق خرید اهالی است و این ایام جای سوزن انداختن ندارد.
این روزها به دلیل شلوغی بازار خرید، کار و بار فروشندگان حسابی سکه است و متأسفانه برخی از کسبه سودجو از این فرصت استفاده کرده و قیمت‌ها را به دلخواه خود تغییر می‌دهند و این نوسان قیمت تا شب عید همچنان رو به افزایش است اما شما هرگز پول زور ندهید و تسلیم نشوید بلکه از طریق شماره 55900177 با بازرسان اداره بازرگانی ری و یا شمار تلفن 124 ارتباط برقرار کرده و شکایات و انتقادات خود را در میان بگذارید تا کمتر از چند ساعت به کار شما رسیدگی شود.
بهاری به نشانه معاد
یکی از سنت‌های پسندیده‌ای که در سال نو در میان مردم رونق چشمگیری دارد، زیارت اهل قبور است و از آنجا که ری یکی از معدود مناطق شهر تهران است که به‌واسطه حضور امامزدگان، قبرستان‌های متعددی در بطن محلاتش قرار گرفته است. اگر در طول سال به هر بهانه‌ای از سر زدن به اموات غفلت کرده‌اید، هرچه زودتر به دیدار عزیزانتان بروید و با اهدای یک شاخه گل بنفشه یا شب بو و قرائت فاتحه‌ای از سر اخلاص، آمدن بهار را به آنها مژده دهید. شاید با حضور در قبرستان و توجه به فرا رسیدن بهار، معاد را به خاطر بیاورید.
هفت سین قرآنی
هفت سین برای ما ایرانی‌ها نمادی از ارزش‌های مادی و معنوی است که زایش، صداقت، برکت و ... را به تصویر می‌کشد. اما ما به شما توصیه می‌کنیم که از هفت سین قرآنی استفاده کنید تا برکت سفره و خانه شما چند برابر شود. آن آیات قرآنی عبارتند از «آیه 58 یاسین، آیه 79، 109، 120 و 130 صافات، آیه 5 قدر و آیه 24 سوره رعد.»